Kripto piyasası, Bitcoin fiyatlarının bir günde yaklaşık %7 oranında inip çıkmasıyla aşırı dalgalanma dönemi yaşıyor. Bitcoin spot ETF‘lerinin yakın zamanda onaylanması, potansiyel yarılanma olayı ve kripto varlıklarına yönelik artan ana akım ilgi göz önüne alındığında bu dalgalanma sürpriz değil.
Ancak, bu hızlı fiyat hareketleri kaymanın kaçınılmaz sonuçlarını da beraberinde getirir. Peki kriptoda kayma tam olarak nedir ve bununla nasıl mücadele edebilirsiniz?
Önemli Çıkarımlar
- Kayma, beklenen fiyat ile gerçekleşen fiyat arasındaki farkın belirlenmesiyle hesaplanır ve genellikle yüzde olarak ifade edilir.
- Piyasa oynaklığı, likidite, emir büyüklüğü ve ağ tıkanıklığı gibi faktörlerin tümü kripto işlemlerindeki kayma seviyesini etkiler.
- Kayma ile mücadele etmek için yatırımcılar limit emirleri kullanır, yoğun saatlerde işlem yapar, piyasa haberlerinden haberdar olur ve likiditesi yüksek varlıklarla işlem yapar.
Kriptoda Kayma Nedir?
Kripto ticaretinde kayma, bir kripto para birimi ticaretinin beklenen fiyatı ile gerçekleşen fiyat arasındaki tutarsızlığı ifade eder.
Bir kripto parayı belirli bir fiyattan almak ya da satmak için bir emir verdiğinizde, emir beklenenden farklı bir fiyattan karşılandığında kayma meydana gelir. Bir tacir bunun sonucunda kar fırsatlarını kaçırabilir ya da beklenmedik maliyetlere maruz kalabilir.
Örnek:
Diyelim ki 70.000$’dan Bitcoin satın almak istiyorsunuz ve 1 BTC için bir emir verdiniz. Ancak, piyasa oynaklığı ya da likidite sorunları nedeniyle işlem 70.200$ gibi biraz daha yüksek bir fiyattan gerçekleşir. Bu senaryoda kayma maliyeti 200$’dır. Bu nedenle, işleminizin gerçek maliyeti beklenenden daha yüksektir ve potansiyel bir kâr kaybına neden olur.
Kayma Türleri
Yatırımcıların kripto ticaretinde karşılaşabileceği iki ana kayma türü vardır:
Fiyat Kayması
Fiyat kayması, bir dijital para biriminin nihai olarak uygulanan fiyatının, emrin verildiği sırada başlangıçta beklenen fiyattan farklı olduğu bir durumdur. Piyasa oynaklığı, bu tür bir kaymayı etkileyen birincil faktördür.
Örneğin, bir madeni para satın alma emri 100$ ‘dan verilir, ancak emrin yerine getirilmesi sırasında fiyat 102$’ a yükselir ve bu da 2$ ‘lık bir fiyat kaymasına neden olur.
Fiyat kaymasının şiddeti, likiditeye, dijital para biriminin işlem hacmine ve genel piyasa koşullarına bağlı olarak dalgalanma eğilimindedir. Fiyat kayması, minimum likiditeye sahip yüksek volatiliteli piyasalarda daha yaygındır.
Likidite Kayması
Öte yandan, likidite kayması, bir emrin hedeflenen fiyat seviyesinde alıcı veya satıcı olmaması nedeniyle değişken bir fiyattan gerçekleşmesi durumunda ortaya çıkar.
Bu tür bir kayma, daha az yaygın olan kripto para birimlerinin büyük hacimleriyle işlem yaparken özellikle önemli hale gelir, çünkü istenen fiyattan işlem yapmaya hazır yeterli sayıda piyasa katılımcısı olmayabilir, bu da bir emrin kısmen veya tamamen optimum fiyatlardan daha düşük bir fiyatla gerçekleştirilmesine neden olur.
Likidite kayması, niş bir piyasada az bulunan bir koleksiyon ürününün alım satım sürecine benzetilebilir – bu nadir varlık için ödeme yapmaya hazır alıcıları çekmek için fiyatın düşürülmesi gerekebilir.
Bu sınıflandırmanın yanı sıra, kayma da pozitif veya negatif olarak kategorize edilebilir:
- Pozitif kayma: Bir emir, başlangıçta amaçlanandan daha iyi bir fiyattan gerçekleştirilir. Başka bir deyişle, tüccar fiyat farkından yararlanır.
- Negatif kayma: Bir emir amaçlanandan daha kötü bir fiyattan gerçekleştirilir. Bu senaryoda tüccar para kaybeder.
Kaymayı Etkileyen Temel Faktörler
Kripto alım satımlarında kaymanın oluşumunu ve büyüklüğünü etkileyen birkaç temel faktör vardır. Bu faktörleri anlamak, yatırımcıların kaymayı daha iyi tahmin etmesine ve yönetmesine yardımcı olabilir. Ana faktörler şunları içerir:
Piyasa Dalgalanması
Volatilite, kripto para piyasasında yaygın bir durumdur. Bir dijital varlığın fiyatındaki hızlı ve öngörülemeyen değişiklikleri ifade eder. Volatilitenin yüksek olduğu dönemlerde fiyatlar saniyeler içinde önemli ölçüde dalgalanabilir ve bu da alım satımların istenen fiyatlardan gerçekleştirilmesini zorlaştırır.
Bu tür yoğun hareketler fiyat kaymasına yol açarak yatırımcıların amaçlanandan farklı bir fiyattan alım ya da satım yapmasına neden olabilir. Dalgalanmanın kayma üzerindeki etkisini azaltmak için yatırımcılar işlem yaparken piyasa emirleri yerine limit emirleri kullanabilir.
Limit emirleri, yatırımcıların bir kripto para birimi almak veya satmak istedikleri belirli bir fiyat belirlemelerine olanak tanır. Piyasa bu fiyata ulaşırsa, işlem gerçekleştirilir ve emrin belirtilen fiyattan veya daha iyi bir fiyattan yerine getirilmesi sağlanır.
Likidite
Bir piyasadaki likidite seviyesi kaymayı önemli ölçüde etkileyebilir. Likidite, piyasadaki alıcı ve satıcıların mevcudiyetini ifade eder ve varlıkların belirli bir fiyattan ne kadar kolay alınıp satılabileceğini etkiler. Likiditenin düşük olduğu piyasalarda, bir işlem için eşleşen emir bulmak zor olabilir ve bu da kaymanın artmasına neden olur.
Sipariş Boyutu
Kaymayı belirlerken emrin boyutu da önemlidir. Büyük emirler verilirken, emrin tamamını tek bir fiyat noktasında gerçekleştirmek için yeterli likidite veya işlem hacmi olmayabilir. Bu nedenle, emir kısmen farklı fiyatlardan gerçekleştirilebilir ve bu da kaymanın artmasına neden olur.
Emir büyüklüğünün neden olduğu kaymayı yönetmek için yatırımcılar büyük emirleri daha küçük emirlere bölebilir veya piyasa etkisini en aza indirmek için gelişmiş alım satım stratejileri kullanabilir. Bunu yaparak, kayma potansiyelini azaltabilir ve işlemleri daha verimli bir şekilde gerçekleştirebilirler.
Ağ Tıkanıklığı Seviyesi
Piyasa faktörlerine ek olarak, ağ tıkanıklığı da kripto kaymasına neden olabilir. Ağ tıkanıklığı, blok zincirinde yüksek miktarda işlem olduğunda ortaya çıkar ve işlem onaylarında gecikmelere yol açarak alım satımların amaçlanandan farklı fiyatlarla gerçekleştirilmesine neden olur.
Kripto İşlemlerinde Kaymanın Hesaplanması
Kayma nasıl hesaplanır? İşlem basittir. Beklenen fiyat ile gerçekleşen fiyat arasındaki farkın belirlenmesini içerir ve genellikle yüzde olarak ifade edilir:
Kayma = ((Gerçekleşen Fiyat – Beklenen Fiyat) / Beklenen Fiyat) × 100
Bunu birkaç örnekle açıklayalım:
Örnek 1: Solana Satın Alma
Diyelim ki Solana’yı 180$ beklenen fiyatla satın almak için bir emir verdiniz. Ancak, piyasadaki dalgalanmalar ve kripto para birimine olan yüksek talep nedeniyle, uygulama fiyatı 182$ olur.
Kayma = ((182 – 180) / 180) × 100 = %1,11
Bu, %1,11’lik bir kayma yaşadığınız anlamına gelir.
Örnek 2: Dogecoin Satışı
Şimdi, Dogecoin satışına ilişkin bir örneğe bakalım. Coin başına 0,2 USD beklenen fiyatla 1000 DOGE satmak için bir emir verdiniz. Ancak, piyasa koşulları nedeniyle uygulama fiyatı madeni para başına 0,19 ABD doları olur.
Kayma = ((0,19 – 0,2) / 0,2) × 100 = -%5
Bu durumda, -%5’lik bir negatif kayma yaşadınız. Uygulama fiyatı beklenenden daha düşük olduğu için bu, potansiyel kârda bir kayıp olarak görülebilir.
Kaymayı Azaltmak için Stratejiler
Kaymayı tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, yatırımcılar bunun alım satımları üzerindeki etkisini en aza indirmek için çeşitli stratejiler kullanabilir. İşte kaymayı azaltmak için bazı etkili teknikler:
Limit Emirleri Koyun
Kaymayı azaltmak için en başarılı taktiklerden biri piyasa emirleri yerine limit emirleri kullanmaktır.
Bir limit emri, bir kripto para birimini satın almak veya satmak için kesin bir limit fiyatı belirleme olanağı sağlar. Bu emir yalnızca piyasa belirlediğiniz fiyatla eşleşirse veya bu fiyatı aşarsa işleme alınır.
En Yoğun İşlem Saatlerine Katılın
Piyasa likiditesi ve işlem hacimleri gün boyunca dalgalanabilir. Piyasa faaliyetlerinin yoğun olduğu dönemlerde alım satım yapmak kaymayı azaltabilir. Daha fazla piyasa katılımcısının karşı tarafları tercih edilen fiyatlardan bulma olasılığı daha yüksektir.
İlgilendiğiniz piyasaların saat dilimlerinin ve yoğun değişim saatlerinin farkında olmanız ve işlemlerinizi buna göre planlamanız gerekir.
Piyasa Haberlerini ve Gelişmeleri Takip Edin
Büyük haber olayları ve piyasa değişimleri ani fiyat hareketlerini ve artan oynaklığı başlatabilir. Kripto para piyasasını etkilemesi muhtemel haberlerden haberdar olarak, kayma nedeniyle para kaybetme risklerini sınırlayabilirsiniz.
Farklı Platformlar Kullanın
Farklı işlem platformları farklı likidite seviyelerine, işlem miktarlarına ve emir defteri derinliğine sahip olabilir. Platform kullanımınızı genişleterek farklı likidite kaynaklarından faydalanabilir ve potansiyel olarak kaymaları azaltabilirsiniz.
Piyasada en yüksek likiditeye sahip borsalar (hem spot hem de türev işlemlerde en yüksek hacimler) şunlardır:
- Binance
- Coinbase
- ByBit
- OKX
- Bitget
Trade Liquid Coins and Tokens
Kaymayı azaltmanın en etkili yollarından biri yüksek likiditeye sahip varlıklarla işlem yapmaktır. Bu dijital para birimleri büyük işlem hacimlerine ve piyasa değerine sahiptir, bu da onları önemli fiyat dalgalanmalarına neden olmadan almayı veya satmayı kolaylaştırır.
Bugün piyasadaki en likit kripto paralardan bazıları şunlardır:
- Bitcoin (BTC)
- Ethereum (ETH)
- Binance Coin (BNB)
- Solana (SOL)
- XRP (XRP)
Kayma Toleransını Yapılandırma
Kayma toleransı, bir varlığın öngörülen fiyatı ile gerçekleştirildiği andaki fiyatı arasındaki kabul edilebilir en yüksek tutarsızlığı gösteren bir terimdir. Borsanızda bir kayma toleransı parametresi belirlemek, işlemleri gerçekleştirirken piyasa fiyatı değişimi için eşiğinizi belirler.
Yüksek bir kayma toleransı, beklenen fiyattan önemli bir sapmaya açık olunduğunu gösterir. Tersine, düşük kayma toleransı, fiyat sapmaları üzerinde daha katı kısıtlamalar getirir ve bu da daha az sayıda siparişin yerine getirilmesine neden olabilir.
Sipariş Boyutunu Ayarlayın
Emir boyutu kaymaya katkıda bulunan önemli bir faktörse, yatırımcılar emirlerinin boyutunu ayarlamayı düşünebilir. Piyasa likiditesi etkilerini azaltmak ve kaymayı azaltmak için büyük emirleri daha küçük parçalara bölün. Ayrıca, daha etkili büyük emir yönetimi için buzdağı emirleri veya hacim ağırlıklı ortalama fiyat (VWAP) gibi işlem stratejileri uygulayabilirsiniz.
Sonuç
Kayma, alım satımların kârlılığını ve sonucunu etkileyebilen kripto ticaretinin doğal bir yönüdür. Kaymayı proaktif bir şekilde yönetmek, kripto para ticareti yaparken daha başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlayabilir.
Sorumluluk Reddi: Bu makale finansal tavsiye niteliğinde değildir. Kripto paralara yatırım yapmak risk taşır ve geçmiş performans gelecekteki sonuçları göstermez. Yalnızca kaybetmeyi göze alabileceğiniz kadar yatırım yapın ve gerekirse profesyonel tavsiye alın.
SSS
Kriptoda iyi bir kayma toleransı nedir?
Kripto para ticaretinde uygun kayma toleransı seviyesi, her yatırımcının kendine özgü hedeflerine ve risk konforuna bağlı olarak değişir. Birçok kripto borsası genellikle %0,5’lik bir varsayılan oran belirler. Bununla birlikte, yatırımcıların herhangi bir işlem başlatmadan önce risk tercihlerine göre kayma toleranslarını değiştirmeleri tavsiye edilir.
Normal kayma yüzdesi nedir?
Kriptoda normal bir kayma yüzdesi %0,1 ile %5 arasında değişebilir. Bazı yatırımcılar olası kayıpları en aza indirmek için daha düşük bir kayma yüzdesini tercih ederken, diğerleri daha büyük fiyat hareketlerinden yararlanmak için daha yüksek bir yüzdeyi tercih edebilir.
Kayma tamamen nasıl önlenir?
Kayma, alım satımın doğal bir parçasıdır ve önlenemez. Ancak yatırımcılar farklı taktikler kullanarak ve volatilite ile haber olaylarını takip ederek bu seviyeyi azaltabilir.
